روایت اخبار فساد و ناکارآمدی اداری قبل از انقلاب اسلامی

مقدمه:
طی سالیان اخیر اخباری­ مبنی بر فساد اداری مقامات و مسئولین نظام جمهوری اسلامی ایران به گوش رسیده است. این اخبار در جامعه گسترش می­یابند و اذهان عمومی را به سمت تفکر یک نظام فاسد سوق می­دهد که در رژیم گذشته این چنین نبوده است. به عبارتی دیگر، اذهان عمومی چنین شکل گرفته است که در رژیم یا حکومت پهلوی این چنین اخباری نبود و اگر فسادی هم تجربه می­شد، آنقدری نبود که خبرهای آن به جامعه انتقال داده شود. چنین تفکری در جامعه به قدری ریشه دوانیده است که هیچ شخصی از خود پرسش نمی­کند آیا حقیقتا فساد موجود در کشور ایران محصول حکومت فعلی است یا سبقه دیرینه در کشور ایران دارد.

ضرورت و اهداف:

پدیده ناخوشایند فساد از جمله موضوعاتی است که حوادث تاریخی آن در کشور به دست فراموشی سپرده شده است. اگر از آحاد جامعه سوال شود، آیا فساد مقامات و مسئولان رژیم پهلوی یکی از عوامل فروپاشی نظام قبلی بوده است؟ پاسخ اکثر آنان خیر است. نتایج یک پیمایش­ نشان می­دهد که نگرش مردم بر این است که نسبت به صدسال گذشته حاکمیت قانون در کشور کمتر شده است و در تمامی متغیرهای زمینه­ای این ادعا تایید شده است که حاکمیت قانون در کشور ایران کمتر شده است (پیمایش فرهنگ سیاسی مردم ایران، ۱۳۹۷: ۳۸۴). این نگرش شکل گرفته ناشی از مطالعه و آگاهی نسبت به تاریخ معاصر نیست بلکه ناشی از قصور در واکاوی تاریخ برای آحاد مردم است. به طور مثال، حسین فردوست (رئیس سازمان بازرسی شاهنشاهی در دوره پهلوی) ریشه انقلابی اسلامی و سقوط رژیم پهلوی را در دو علت ۱) به هم ریختن بافت و سنت­های جامعه توسط محمدرضا شاه و ۲) حیف و میل اموال دولتی و فساد و دزدی می­داند.

موضوعات قابل ارائه:

مهم ترین اخباری که در خصوص فساد و ناکارآمدی سازمان ها و فرآیندهای کاری در قبل از انقلاب اسلامی شنیده می­شود، به شرح زیر است:

·        شهرداری ها

·        اداره دخانیات

·        آموزش و پرورش

·        طرح ها و قراردادها

·        دادگستری

·        عدم جوان گرایی و پشت میزنشینی

·        قوانین ناکارآمد

·        رابطه مداری در انتخابات

·        زمین خواری

راهکارها و اقدمات / جمع ­بندی: 

·        ریشه یابی چیستی و چرایی فساد اداری از منظر تاریخی در کشور ایران

·        تغییر از رفتارها و سخنان شعارگونه به رفتارهای اجرایی و موثر

·        مطالعه چیستی و چرایی فساد اداری در کشور ایران فارغ از نظام های سیاسی تجربه شده

·        شناسایی سازوکارهای جدید مبارزه با فساد اداری فارغ از تجربیات گذشته (جریمه، بازداشت، اعدام و …)